Sürdürülebilir Kalkınma

Bu kavram resmî olarak ilk kez 1987 yılında Norveç Başbakanı Gro Harlem Brundtland’in başkanlığında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu (WCED) tarafından yayımlanan “Ortak Geleceğimiz” (Brundtland Raporu) adlı raporda kullanılmıştır. 

Buna göre sürdürülebilir kalkınma, “Bugünün ihtiyaçlarını gelecek nesillerin de kendi ihtiyaçlarını karşılamalarında ödün vermeden karşılamak” olarak tanımlanmıştır. 

Bu tanım dâhilinde sürdürülebilir kalkınma şematize edildiğinde üç daire modeliortaya çıkmıştır (Şekil.1). 

Bu modele göre ancak ekonomik, sosyal ve çevresel anlamda eş zamanlı ve eşit kalkınma sürdürülebilirliği getirebilir. 

Sürdürülebilir Kalkınmanın Amaç ve Hedefleri 

BM (Birleşmiş Milletler) Genel Kurulu 2000 yılında aldığı bir kararla “barış, kalkınma, insan hakları, çevre” gibi konuların yer aldığı 60’a yakın hedef belirlenmiştir. 

Ortak Geleceğimiz (Brundtland Raporu) Raporu’nda sürdürülebilir kalkınmanın hedefleri aşağıdaki gibi sıralanmıştır:

1.     Büyümeyi canlandırmak 

2.     Büyümenin kalitesini değiştirmek 

3.     İş bulma, yiyecek, enerji, su ve sağlık konularındaki temel ihtiyaçları karşılamak 

4.     Sürdürülebilir bir nüfus düzeyini garanti altına almak 

5.     Kaynak tabanını korumak ve zenginleştirmek 

6.     Teknolojiyi yeniden yönlendirmek ve riski yönetmek 

7.     Karar verme sürecinde çevre ve ekonomiyi birleştirmek 

Sürdürülebilir kalkınmanın çevre açısından hedefleri: 

•      Su kaynakları ile tarım arazilerinin kullanımında verimliliğe önem verilmesi, 

•      Verimin artırılması amacıyla teknolojilerin geliştirilmesi, 

•      Biyoçeşitliliğin korunması, 

•      Doğal kaynakların korunması, 

•      sulama tekniklerinin daha dikkatli kullanılması, 

•      Yüksek verimli tarım arazilerinin tarım dışı aktivitelerde kullanımının önlenmesi, 

•      Dağ yamaçlarındaki steplerde bulunan tarım arazilerinin genişletilmesinin engellenmesi, 

•      Ormanların ve sulak alanların yok edilmesinin durdurulması veya minimuma indirilmesi

Sürdürülebilir kalkınmanın teknolojik açıdan amaç ve hedefleri:

•      ekosistemi kirletmeyen, doğal kaynakların kullanımını en aza indiren, daha verimli ve temiz teknolojilerle mevcutların değiştirilmesi, 

•      küresel karbondioksit (CO2) salınımının sınırlandırılması amacıyla karbon emisyonunun azaltılması 

•      sera gazlarının atmosferik seviyelerinin kısa süre içinde kararlı hale getirilmesi, 

•      zamanla fosil yakıt kullanımının azaltılarak enerji kaynaklarının sürdürülebilir hale getirilmesi, alternatif enerji kaynaklarının geliştirilmesi, 

•      ozon tabakasının korunması amacıyla kloroflorokarbonların (CFC) kullanımının hızla terk edilmesi, 

•      doğal sistemlerin desteklenmesi, 

•      geleneksel ve kirletici ihtiva eden teknolojilerin kullanımının terk edilmesi, 

•      geri dönüşüme önem verilmesi

•      toplu taşıma sistemlerinin geliştirilmesidir 

Daha ileri Okumalar için Kaynakça:

Alagöz M. (2007). Sürdürülebilir Kalkınmada Çevre Faktörü: Teorik Bir Bakış. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi. s.11. 

Çetin M. (2004). Bölgesel Kalkınmaya Farklı Bir Bakış: Çevre/Yenilikçi Çevre Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 18 (3-4). 35-49. 

Emrealp S. (2005). Türkiye Yerel Gündem 21 Programı Yerel Gündem Uygulamalarına Yönelik Kolaylaştırıcı Bilgiler Elkitabı. 18 Mart 2011. http://www.la21turkey.net/dl/yg21/YG21ElKitabi.pdf 

Güçlü A. (2007). Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’nin Çevre Politikaları. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Uluslararası İktisat Bilim Da 

Kılıçoğlu P. (2005). Türkiye’nin Çevre Politikalarında Sürdürülebilir Gelişme. Turhan Kitabevi Yayınları- Ankara 

Mengi A. ve Algan N. (2003). Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında Bölgesel Sürdürülebilir Gelişme. Siyasal Kitabevi-Ankara. 

REC. (2006). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü-Metinler ve Temel Bilgiler. 17 Mart 2011. http://iklim.cob.gov.tr/iklim/Files/REC_unfccc.pdf 

Yaylalı B. (2009). Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde İklim Değişikliği, Diğer Çevre Sorunlarıyla Etkileşimi ve Türkiye Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Anabilim Dalı 

Yüksek M. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’de Çevre Politikaları. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı.