Mizan
MÎZAN
الميزان
Allah’ın kâinatı yaratıp yönetmesindeki ölçü ve âhenk anlamına da gelen Kur’an terimi.
Sözlükte “bir şeyin ağırlığını tahmin etmek, ölçüye vurmak, tartmak” anlamındaki vezn (zine) kökünden türemiş bir isim olan mîzân “tartı aleti, tartmada kullanılan ağırlık; adalet” mânalarına gelir
Mîzanın âyet ve hadislerde kullanılışı çerçevesinde terimleşen muhtevası ise âhiret hallerinin belli bir merhalesinde mükelleflerin, sorguya çekilmelerinin tamamlayıcı bir işlemi olarak ceza veya mükâfatı gerektiren amellerinin kemiyet açısından değerlendirilmesi şeklinde belirginleşmiştir.
Vezn (vezin) kavramı Kur’ân-ı Kerîm’de yirmi dört yerde geçmektedir.
Bunların bir kısmında Allah’ın kâinatı yaratıp yönetmesindeki ölçü ve âhenge temas edilmekte, on kadar âyette insanların ölçü ve tartılarda, ayrıca hak ve hukukla ilgili davranışlarında dürüst ve âdil davranmalarına vurgu yapılmaktadır.
Kaynak: Toprak, S. (2005). TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 30, 211-212.